begomovirus
1. Triệu chứng
– Lá không có hình dạng, nhỏ hẹp và biến vàng từ mép và chóp lá lan vào giữa gân (đặc biệt là lá non).
– Lá uốn cong lên trên thành hình cái thuyền.
– Nhiễm bệnh lúc cây còn nhỏ, cây sẽ bị xoắn lá ngọn rất nhanh và không thể phát triển không có hoa quả.
2. Nguyên nhân
– Có khoảng 40 loài begomovirus gây bệnh xoăn vàng lá cà chua.
– Ở miền bắt xác định được 2 loài là:
+ Tabaco leaf curl virus (gây bệnh xoăn lá thuốc lá).
+ Tabaco yellow leaf curl vius.
– Các loài begomovirus đều có phân tử hình chùy (hình cầu kép), có bộ gen DNA sợi vòng đơn mã hóa cho khoảng 6 gen.
3. Phát sinh phát triển
– Các begomovirus cà chua không truyền qua hạt giống, không truyền qua tiếp xúc cơ học.
– Vius xâm nhập vào cây và đồng ruộng bằng bọ phấn (Bemisia tabaci).
– Bọ phấn truyền Begomovirus theo kiểu bền vững tuần hoàn.
– Lây bệnh xoăn vàng lá cà chua ở Việt Nam cho thấy: 3 – 4 bọ phấn tiếp có khả năng lây bệnh tốt. Thời kỳ tiền dục trong bọ phấn là 11 ngày.
– Ở phía Bắc Việt Nam, bệnh nặng vào tháng 8 – 12 vụ sớm, 3 – 5 vụ xuân hè. Vụ cà chính vụ bệnh cà nhẹ hơn.
4. Phòng trừ
– Trồng cách li trong nhà kính, nhà màn, loại bỏ cây bị bệnh.
– Diệt bọ phấn 15 ngày/lần, dùng giấy bạc phản xạ xua đuổi, dùng bẫy bả màu vàng.
– Dùng giống kháng chuyển gen.
