Các loại phân bón cần được sử dụng một cách cân nhắc, dưới sự hiểu biết về mối tương quan giữa chúng. Hai loại phân bón có thể đối kháng hoặc tương đồng trong quá trình hấp thụ bởi cây trồng.
Sự đối kháng xuất hiện khi hai loại phân bón cản trở sự hấp thụ của nhau, ví dụ như khi bón cùng lúc. Trong khi đó, sức mạnh tổng hợp là khi hai loại phân bón hỗ trợ, tương đồng lẫn nhau, tăng cường khả năng hấp thụ khi được áp dụng cùng nhau.
1. Mối quan hệ “đối kháng” và “tổng hợp” giữa mỗi yếu tố.
1.1. Nitơ
– Các dạng nitơ khác nhau có tác dụng hấp thụ khác nhau. Nitrat khó hấp thụ hơn nitơ amoniac. Đồng thời, thừa kali, lân sẽ ảnh hưởng đến khả năng hấp thụ đạm; Thiếu boron cũng gây bất lợi cho việc hấp thụ nitơ.
1.2. Phốt pho
– Nitơ dư thừa không có lợi cho sự hấp thụ phốt pho.
– Ngoài ra, kẽm và sắt cũng sẽ ảnh hưởng đến quá trình hấp thu phốt pho; vôi sẽ làm mất lân và không thể hấp thụ được. Magiê giúp hấp thụ phốt pho.
1.3. Kali
– Nitơ dư thừa không có lợi cho sự hấp thụ kali. Canxi, magiê và kẽm cũng sẽ ảnh hưởng đến sự hấp thụ kali. Boron tạo điều kiện cho sự hấp thụ kali.
1.4. Canxi
– Có nhiều yếu tố ảnh hưởng đến sự hấp thụ canxi. Nitơ, kali, magie, bo, lưu huỳnh, mangan,… đều sẽ ảnh hưởng đến quá trình hấp thụ và vận chuyển canxi.
– Ngoài ra, muối amoni sẽ ảnh hưởng đến việc vận chuyển canxi vào quả và làm giảm khả năng hấp thụ canxi.
1.5. Magiê
– Khi bón quá nhiều nitơ có thể gây ra tình trạng thiếu hụt magiê. Quá nhiều kali và phốt pho cũng có hại cho sự hấp thu magie. Việc bón quá nhiều phân sunfat cũng có thể gây thiếu hụt magie.
– Magie và kẽm có tác dụng hiệp đồng, thiếu magie có thể dễ dàng gây ra tình trạng thiếu hụt kẽm và mangan.
1.6. Sắt
– Quá nhiều nitơ nitrat, phốt pho và canxi có thể gây thiếu sắt và boron cũng có thể ảnh hưởng đến sự hấp thu sắt. Kali có thể thúc đẩy sự hấp thu sắt và không đủ kali có thể gây thiếu sắt.
1.7. Boron
– Boron và canxi có liên quan chặt chẽ về mặt sinh lý. Khi nguồn cung cấp canxi tăng lên, cây cần nhiều boron hơn.
– Nitơ có ảnh hưởng lớn đến sự hấp thụ boron. Khi nitơ tăng lên thì khả năng hấp thụ boron của thực vật cũng giảm đi tương ứng; Khi nguồn cung cấp boron thấp, việc tăng kali sẽ làm trầm trọng thêm tình trạng thiếu boron; khi nguồn cung cấp boron cao, việc tăng kali sẽ làm trầm trọng thêm thiệt hại của boron.
1.8. Mangan
– Canxi, kẽm và sắt sẽ cản trở sự hấp thụ mangan, và hydroxit của sắt có thể khiến mangan kết tủa; bón phân kiềm sinh lý sẽ cố định mangan. Lưu huỳnh và clo có thể làm tăng các dạng mangan được giải phóng và sẵn có, có lợi cho việc hấp thụ mangan.
1.9. Phân hữu cơ
– Với xu hướng phát triển nông nghiệp theo hướng hiện đại, theo khuynh hướng sạch – an toàn luôn có những khuyến cáo nên sử dụng các dòng phân bón hữu cơ, vì phân hữu cơ không chỉ có thể cải thiện kết cấu đất mà còn có hàm lượng dinh dưỡng cân bằng và có thể tránh được tình trạng thiếu các nguyên tố trung bình và vi lượng.
– Tuy nhiên, cũng không nên quá lạm dụng sử dụng quá phân hữu cơ, vì khi bón quá nhiều phân hữu cơ, các vi sinh vật trong đất sẽ cạnh tranh đạm với cây trồng khiến đất bị thiếu đạm tạm thời trong một thời gian.
– Ngoài ra, quá nhiều chất hữu cơ có thể dễ dàng tạo thành phức chất hoặc chelate với kẽm, từ đó làm giảm hiệu quả của kẽm.
2. Tối ưu hóa hiệu quả sử dụng phân bón bằng cách nào?
Nắm bắt hiểu biết về cách thức tương tác giữa các loại phân bón sẽ giúp tối ưu hóa quá trình bón phân, nhằm tránh sự xung đột giữa chúng và khuyến khích việc hấp thụ chất dinh dưỡng một cách hiệu quả.
2.1. Lựa chọn sản phẩm theo nhu cầu, số lần bón phù hợp
– Bón Phân Một Cách Cân Đối Việc bón phân một cách đều đặn, thay vì một lần bón quá nhiều, không những giúp tiết kiệm chi phí mà còn ngăn chặn việc thiếu hụt các chất dinh dưỡng khác, từ đó nâng cao hiệu quả sử dụng phân bó.
– Do đó, quá trình bón phân đòi hỏi sự cân nhắc và điều chỉnh phù hợp với đặc tính của từng loại đất và nhu cầu dinh dưỡng đa dạng của cây trồng. Việc cung cấp phân bón cần dựa trên nhu cầu cụ thể của cây, không tập trung quá mức vào một số yếu tố dinh dưỡng cố định.
– Lựa chọn phân hữu cơ và phân hỗn hợp là phương án tối ưu. Sử dụng chúng làm phân bón cơ bản, trong khi sử dụng phân nguyên tố để bón thúc.
2.2. Bón đúng thời điểm, hình thức phón phù hợp với từng loại sản phẩm
– Đối với các loại phân bón không tương thích với nhau, thời gian bón phân có thể chênh lệch nhau. Các nguyên tố lớn như nitơ, phốt pho, kali có thể được sử dụng làm phân bón cơ bản, các loại phân bón khác có thể được sử dụng làm lớp bón thúc sau này.
– Có thể thực hiện phân bón theo hình thức xen kẽ, tùy thuộc vào cách thức ứng dụng và loại cây trồng. Ví dụ, phân bón chứa nitơ, phốt pho, và kali thường được áp dụng trực tiếp vào rễ, trong khi các loại phân bón vi lượng như canxi, magie, và boron thường được phun lên lá.
