Colletotrichum nicotianae (Av) Sacc
1. Triệu chứng
Bệnh thán thư chủ yếu hại cây con ở vườn ươm và cây lớn trồng ở ruộng. Khi có điều kiện độ ẩm cao, mưa nhiều, cây con bị chết từng vạt.
Trên lá cây con vết bệnh lúc đầu là một chấm nhỏ màu lục tối, sau vài ngày vết bệnh mở rộng thành hình tròn, giữa vết bệnh màu trắng xám hay màu nâu vàng hơi lõm, xung quanh vết bệnh có viền hơi nổi gờ màu nâu đỏ, đường kính vết bệnh từ 2 – 5 mm. Các vết bệnh nối liền nhau thành hình bất định. Lá bệnh úa vàng khô chết.
Trên cuống lá và trên thân vết bệnh có dạng hình thoi sọc dài, giữa vết bệnh thường nứt vỡ có màu đen nâu đỏ. Trên cây lớn ở ruộng, vết bệnh trên lá to hơn (1 cm) màu nâu nhạt, có viền nâu đậm.
Cây con giai đoạn 2 – 3 lá thật dễ bị hại nhất. Cây con bị bệnh thường xuất hiện lớp nấm màu trắng xám.
Hình ảnh lá cây thuốc lá bị bệnh thán thư
2. Nguyên nhân gây bệnh
Nấm gây bệnh Colletotrichum nicotianae (Av) Sacc thuộc bộ Melanconiales, lớp nấm bất toàn. Sợi nấm không màu, đa bào, phân nhánh. Cành bào tử phân sinh đơn bào, ngắn, không màu, mọc tập trung trong ổ đĩa cành (acervulus).
Bào tử phân sinh đơn bào, hình ống tròn, hai đầu tù, có hai giọt dầu, không màu, kích thước 10 – 25 x 3 – 5 µm.
Đĩa cành có lông gai nâu đậm, thẳng hoặc hơi cong, phần gốc đậm màu và to hơn phần ngọn, có 1 – 3 ngăn ngang, kích thước 55 – 95 x 4 – 5 µm.
Nguồn bệnh tồn tại ở tàn dư cây bệnh trên đất và trên hạt giống. Sợi nấm nằm sâu trong hạt và bào tử bám trên bề mặt hạt giống.
3. Đặc điểm phát sinh phát triển
Nấm phát triển trong phạm vi nhiệt độ rất rộng, nhưng thích hợp nhất cho sự phát sinh bệnh là từ 25 – 30°C. Ở điều kiện nhiệt độ này thời kỳ tiềm dục của bệnh là 2-3 ngày.
Âm độ là yếu tố quyết định sự phát sinh phát triển của bệnh. Trong điều kiện mưa ẩm, bào tử nấm lan truyền và nảy mầm xâm nhập rất dễ dàng. Vì vậy khi có độ ẩm cao, mưa nhiều, đất úng, không thoát nước, mật độ gieo trồng quá dày ở vườn ươm hay vườn trồng đều bị bệnh phá hại nghiêm trọng.
4. Biện pháp phòng trừ
Sử dụng hạt giống không bệnh và xử lý giống trước gieo. Có thể ngâm hạt vào dung dịch AgNO, 0,1% trong 30 phút hoặc xử lý ướt bằng dung dịch Focmol 1/50, Benlate C-0,1%.
Đảm bảo vườn ươm và vườn trồng cao ráo thoát nước, làm sạch cỏ, gieo trồng với mật độ vừa phải.
Khi thấy bệnh chớm xuất hiện cần phun thuốc hoá học để phòng trừ kịp thời. Có thể dùng Benlate C 50WP 1 kg/ha; Topsin M 80WP 0,4-0,6 kg/ha; Kasuran 2-3 kg/ha; Zinep 80WP (0,3%).
