Spodoptera exigua
Họ Ngài Đêm: Noctuidae
Bộ Cánh Vảy: Lepidopera
Đặc điểm hình thái sâu xanh Spodoptera exigua
Vòng đời sâu xanh da láng
Hình dạng rất giống sâu xanh nhưng nhỏ con hơn (dài 10-15 mm), da xanh lục với 2 sọc vàng nâu chạy dọc 2 bên thân mình, không có u gai trên lưng như sâu xanh. Bướm nhỏ hơn, màu nâu và có 1 đốm vàng ờ giữa cánh rất đặc sắc. Bướm cũng đẻ trứng ban đêm trên lá nhưng thành từng ổ từ 20-30 trứng có phủ lông trắng do chùm lông ở cuối bụng của con cái. Chu kỳ sinh trưởng của sâu ngắn hơn 1 tháng, ngắn hơn nhiều so với sâu xanh hay các loài sâu khác cùng họ Noctuidae. Có lẻ vì vậy mà sâu phát triển và gia tăng mật số rất nhanh, lây lan rất dễ vì chúng cũng ăn cả ớt, hành, cà chua, bắp… và kháng thuốc rất mạnh.
Thành trùng sâu xanh da láng Spodoptera exigua Hübner, ấu trùng sâu xanh da láng Spodoptera exigua Hübner gây hại lá hành
Tuổi 1: thân sâu có màu xanh lá cây hay vàng xanh, đầu đen bóng, mang nhiều lông, bụng màu vàng nhạt. Trên lưng có nhiều chấm to màu nâu nhạt, thời gian phát triển của sâu ở tuổi này từ 2 – 5 ngày.
Từ tuổi 2: Bụng màu vàng xanh, các đốt trên thân phân biệt rõ dần. Mình sâu có 3 sọc màu trắng mờ, một sọc giữa lưng và 2 sọc ở hai bên thân. Thời gian phát triển của sâu tuổi 2 từ 2-4 ngày.
Tuổi 3: có màu vàng xanh, sau chuyển sang màu xanh lá cây. Đầu màu vàng nhạt, bóng; vẫn còn mang nhiều lông. Thời gian phát triển của sâu ở tuổi này từ 2-3 ngày.
Từ tuổi 4 trở đi các vạch trên cơ thể sâu rõ dần, cơ thể có màu xanh nhạt dễ lẫn với màu của cọng tỏi.
Đặc điểm sinh sống và gây hại của sâu xanh da láng
Ngài đẻ trứng thành từng ổ trên lá. Một ngài cái có thể đẻ 300 – 400 trứng.
Sâu non tuổi 1 tập trung gây hại xung quanh ổ trứng, đến cuối tuổi 1 sâu mới phát tán sang các lá khác. Khi lớn sâu phân tán dần. Sâu non tuổi 2 có tập quán nhả tơ buông mình khi có động. Ở tuổi 3 sâu cắn phá mạnh nhất, có thể cắn thủng lá làm lá bị gục héo.
Sâu thường gây hại mạnh vào các tháng ít mưa hoặc ruộng khô hạn.
Sâu có đặc tính kháng thuốc nên rất khó phòng trị bằng thuốc hoá học.
Biện pháp phòng trị sâu xanh da láng Spodoptera exigua
Cũng áp dụng chiến lược tương tự như đối với sâu xanh:
Biện pháp canh tác, kỹ thuật
+ Thăm đồng thường xuyên, phát hiện sớm ổ trứng và ngắt bỏ
+ Bắt sâu non bằng tay khi sâu còn nhỏ sống tập trung
+ Luân canh tỏi với lúa nước để diệt nhộng sâu trong đất
+ Cày ải diệt sâu, nhộng. Trồng mật độ thích hợp.
+ Vệ sinh đồng ruộng sau thu hoạch
+ Bảo vệ các loài thiên địch của sâu hại như: ong, ruồi ký sinh bằng cách hạn chế sử dụng thuốc hoá học hoặc chỉ dùng khi mật độ sâu quá cao.
Sử dụng các chế phẩm nấm (như nấm lục cương, nấm bạch cương); Chế vi khuẩn BT để phun..
Các loại chế phẩm này nên phun thuốc vào các buổi chiều mát.
Biện pháp hóa học
Sử dụng thuốc hóa học: Chú ý khi sử dụng thuốc hoá học trừ sâu xanh da láng
Trong ngày nên phun thuốc vào lúc sáng sớm hoặc chiều tối.
Khi điều tra sâu thấy sâu non mới nở hoặc còn nhỏ sống tập trung là thời điểm phun thuốc tốt nhất
Sâu non từ tuổi lớn có tính kháng thuốc mạnh vì vậy cần sử dụng luân phiên các loại thuốc, cụ thể:
Lần 1: Atabron 5EC
Lần 2: Cascade 5EC + Mimic 20F
Lần 3: Dipel 3.2WP + Cascade 5EC
Lần 4: Mimic 20F + SeNPV
Lần 5: Dipel 3.2 WP + SeNPV
Lưu ý một số điểm sau đây:
– Sâu gia tăng mật số nhanh hơn và kháng thuốc cũng mạnh hơn; nên chú ý kiểm tra kỹ khi cây đậu còn non để có thể bắt sâu hoặc ổ trứng, hay cần lắm thì phun thuốc ngăn chặn kịp thời không cho bộc phát mật số, nhất là trong vụ Xuân – Hè là mùa có mật số sâu cao nhất.
– Vào cuối vụ Xuân – Hè thì mật số của các lòai thiên địch thường tăng cao như nấm ký sinh, vi rút NPV, ong kén trắng… Do đó nên hạn chế sử dụng thuốc sâu vào lúc này để bảo vệ chúng.
