Aphis maydis Fitch., Rhopalosiphum maydis
Tên khoa học: Aphis maydis Fitch. và Rhopalosiphum maydis
Đặc điểm gây hại:
Rệp ngô là một trong những loại sâu hại quan trọng. Chúng thường gây hại từ khi cây ngô 8, 9 lá đến khi thu hoạch.
Rệp hút nhựa ở trên nhiều bộ phận của cây như lá non, bông cờ, lá bi, nõn ngô, bẹ lá làm cho cây ngô mất hết dinh dưỡng, cây trở nên còi cọc, yếu ớt, bắp bé đi hoặc không hình thành bắp nếu bị hại từ giai đoạn cây còn nhỏ, chất lượng hạt xấu kém….
Rệp phát triển nhanh và gây hại mạnh khi nguồn thức ăn đầy đủ, nhất là những ruộng ngô gieo dày, ẩm độ không khí trong ruộng cao hoặc ruộng ngô bị hạn.
Rệp ngô còn là môi giới truyền virut gây bệnh khảm lá, đốm lá ngô.
Đặc điểm hình thái:
Rệp ngô sinh sản theo lối đơn tính và đẻ con. Trong quần thể rệp thường thấy nhiều loại hình: Rệp cái không cánh, rệp cái có cánh và rệp con.
Rệp trưởng thành có hai loại hình, rệp có cánh và rệp không cánh dài 1,5 – 2,3 mm, màu vàng nhạt hoặc xanh xám, cơ thể hình bầu dục, thân mềm. Chân và tuyến tiết sáp ngắn, màu xanh đen. Rệp cái có cánh có đầu, ngực màu đen và bụng màu xanh.
Rệp non màu xanh sáng, chân và tuyến tiết sáp giống như trưởng thành có màu đen. Rệp non trải qua 7 – 10 lần lột xác mới thành rệp trưởng thành.
Thiên địch của rệp là một số loài bọ rùa và ấu trùng ruồi Sirphus sp.
Điều kiện phát sinh:
Rệp gây hại mọi vụ trồng ngô ở nước ta. Lúc đầu vụ ngô, rệp cái có cánh từ các cây ký chủ dại bay tới các ruộng ngô. Ở đây rệp cái có cánh đẻ ra rệp con không có cánh.
Một số rệp không cánh biến thành rệp có cánh và bay tới các cây ngô khác, các ruộng ngô liền kề tiếp tục sinh sản và gây hại.
Ở Nam bộ rệp ngô thường phát triển nhiều trong những tháng mùa mưa lúc ẩm độ không khí cao. Vào mùa khô số lượng rệp giảm dần và chỉ xuất hiện lẻ tẻ. Rệp thường phá hại ở cây ngô từ giai đoạn 8-10 lá cho tới khi ngô chín sáp. Đến cuối vụ khi cây ngô đã già, không còn thức ăn nữa thì các con rệp có cánh di chuyển sang các ruộng ngô non hơn hay cây ký chủ khác và duy trì trên các cây ký chủ này cho tới vụ ngô sau. Trên một cánh đồng những ruộng gieo dầy, bị bít bùng, không thông thoáng, tạo ẩm độ không khí trong ruộng cao, thường là những ruộng bị rệp gây hại nhiều hơn những ruộng khác….
Biện pháp phòng trừ:
– Biện pháp canh tác, kỹ thuật: Vệ sinh đồng ruộng, làm sạch cỏ trong ruộng và xung quanh bờ để không bị rệp bay sang phá hại từ các ký chủ phụ. Không nên trồng ngô mật độ quá dầy, khi cây ngô cao 25 – 30 cm thì tiến hành tỉa định cây, loại bỏ những cây gầy yếu cho ruộng thông thoáng hạn chế rệp phát triển.
– Biện pháp sinh học: Bảo vệ các loài thiên địch trên ruộng ngô.
– Biện pháp hóa học: Khi mật độ rệp cao dùng các loại thuốc vị độc, tiếp xúc, thuốc lưu dẫn như Sherpa 25EC, Trebon 10EC, Sherzol 50EC, Reasgant 1.8EC, 2WG, 3.6EC, 5EC, 5WG, Confitin 18 EC, 36EC, Emalusa 10.2EC, 20.5EC, 50.5WSG… Phun theo hướng dẫn ghi trên nhãn thuốc. Chú ý thời gian các ly đối với ngô ngọt, ngô rau bao tử và ngô thu bắp non trước khi thu hoạch 15 – 20 ngày để tránh ngộ độc thực phẩm cho người và gia súc.
